Zaspokojenie podstawowych potrzeb jest koniecznym i niezbędnym warunkiem do naszego rozwoju. Takimi potrzebami są m.in. głód, pragnienie, potrzeby fizjologiczne czy sensoryczne.
Rodzimy się całkowicie zależni od naszych opiekunów. To od ich zaangażowania, możliwości i uważności zależy czy i w jakim stopniu nasze potrzeby zostaną zaspokojone. Rodzice na początku uczą się tej trudnej sztuki metodą prób i błędów, w której to dziecko swoim zachowaniem komunikuje nam, czy to właśnie na zaspokojeniu tej konkretnej potrzeby mu zależało.
W pierwszej kolejności zwracamy uwagę, by zaspokoić fizjologiczne potrzeby dziecka takie jak głód, pragnienie czy sen. Dla dziecka, u którego układ nerwowy inaczej odbiera i przetwarza informacje zmysłowe, równie ważne jest zaspokojenie potrzeb sensorycznych, a szczególnie bycie w komforcie sensorycznym, co w znaczny sposób wpływa m. in. na poczucie bezpieczeństwa. W wyniku trudności sensorycznych często nasze działania są odbierane przez dziecko negatywnie np. próba ukojenia płaczącego dziecka, które jest nadwrażliwe dotykowo w ramionach mamy. Nasze intuicyjne działania przynoszą odwrotny skutek. Tutaj często potrzebujemy uważnie obserwować wszystkie reakcje dziecka i na ich podstawie dostosowywać często na bieżąco swoje zachowanie.
Aby nauczyć się odczytywać sygnały dziecka i rozpoznawać jego potrzeby, często potrzebujemy pewnej dawki wiedzy o przyczynach trudności dziecka oraz ich źródle. Stały kontakt z terapeutą prowadzącym dziecko pozwoli zrozumieć z czego wynikają zachowania naszego dziecka. Dzięki temu możliwe będzie wspólne zaplanowanie działań wspierających komunikację potrzeb dziecka oraz strategie ich zaspokojenia.
Jak możemy wspierać dziecko w rozpoznawaniu i zaspokajaniu swoich potrzeb?
- Obserwujemy zachowanie dziecka
- Komentujemy jego działania rozpoznając i nazywając potrzebę dziecka
- Proponujemy strategię, za pomocą której może zaspokoić swoją potrzebę
Świadomość, że każde zachowanie dziecka stanowi próbę zaspokojenia jego potrzeb, pomaga w rozumieniu wielu sytuacji oraz pozwala nam wraz z dzieckiem poszukiwać różnych strategii zaspokojenia ich. A to z kolei wspiera naszą relację z nim.
Zaspakajanie potrzeb nie oznacza zgody na każde dziecięce żądanie. Dziecko, które bardzo chce biegać po ulicy, prawdopodobnie dąży do zaspokojenia potrzeby ruchu, eksploracji, niezależności. Identyfikując jego potrzebę możemy zaproponować inną strategię, która ma szansę odpowiedzieć na te same potrzeby, co strategia dziecka (a przy tym zapewnia bezpieczeństwo), np. bieganie po ogrodzie lub placu zabaw.
Nauka zaspokajania podstawowych potrzeb, ich komunikacja, bycie we wspierającej relacji jest kluczowe dla rozwoju każdego dziecka. To z kolei zapewnia dziecku z trudnościami warunki do rozwoju i nauki nowych umiejętności. Każdy człowiek jest w stanie uczyć się tylko wtedy, kiedy czuje się bezpiecznie. Mamy wtedy wewnętrzną motywację do nauki, poznawania nowych rzeczy.
Autorka BLOGa i prowadząca warsztaty
Martyna Piotrowska
Jestem psychologiem, dyrektorem merytorycznym w Terapeutycznym Punkcie Przedszkolnym, a prywatnie mamą dwójki dzieci. Z Ośrodkiem Wspierania Rozwoju Neuromind jestem związana od 2014 roku. Prowadzę przedszkole, w tym zajęcia z dziećmi z wyzwaniami rozwojowymi oraz konsultacje z rodzicami.
Pracuję w oparciu o podejście rozwojowe, jestem terapeutą metody Growth Trough Play System. W swojej pracy wspieram dzieci i ich rodziców w rozwijaniu samoświadomości i komunikacji swoich potrzeb, granic w oparciu o budowanie autentycznej relacji z innymi. Wspólnie z rodzicami przyglądamy się temu, co w procesie wychowania wspiera rozwój ich dziecka, czego mogą robić więcej, a co mu nie służy.
Prowadząc zajęcia z dzieckiem zależy mi na tym, że oprócz rozwijania jego umiejętności, budować świadomość rodzica wokół trudności dziecka, tak by lepiej był w stanie zrozumieć zachowanie swojego dziecka. Wiedza, zrozumienie i akceptacja wspierają rodzica w codziennym życiu.
Zależy mi na tym, aby dzielić się swoją wiedzą oraz doświadczeniem zdobytym w pracy z dziećmi, rodzicami oraz zespołem terapeutycznym, pracując w oparciu o podejście niedyrektywne.
Bliskie są mi idee rodzicielstwa bliskości, porozumienia bez przemocy, uważności oraz samoakceptacji.
Zobacz pozostałe artykuły
Warsztaty dla Rodziców „Zrozumieć dziecko – zrozumieć siebie”
O zorganizowaniu warsztatów dla rodziców myślałam od jakiegoś czasu. Obserwowałam rosnące zainteresowanie...
Zrozumieć „trudne zachowania” – kiedy mojemu dziecku robi się trudno?
Kiedy dziecko jest "najbardziej", najintensywniej widoczne dla nas? Kiedy krzyczy, kopie, płacze, uderza - jednym...
Prawidłowy rozwój mowy, a rozwój mowy dzieci z niedosłuchem
Chociaż w pierwszych miesiącach życia, dziecko nie posługuje się świadomą mową i nie jest w stanie komunikować się w...