Jako rodzice obserwujemy zachowanie naszego dziecka z uważnością, troską ale czasem i z niepokojem. Zastanawiamy się, czy to, jak się zachowuje, jest „normalne”? Czy dziecko dobrze się rozwija? Często taki niepokój jest podsycany przez osoby z otoczenia: ciocię, koleżankę, panią z przedszkola. Czy z każdym niepokojącym zachowaniem rodzice powinni udać się do specjalisty?
Zacznijmy od początku, czyli od tego, jak patrzymy na rozwój dziecka. Definicja rozwoju według Słownika Języka polskiego brzmi: Rozwój to proces przechodzenia do kolejnych, bardziej złożonych stadium tego procesu, ale też sposób rozwijania zdarzeń w czasie. Już po tych krótkich, bardzo ogólnych definicjach widzimy, że jest to złożony proces rozciągnięty w czasie. Oznacza to, że dziecko nabywa nowych umiejętności z biegiem czasu, w kolejności opisanej wg założeń psychologii rozwoju człowieka. W tych założeniach posługujemy się często pojęciem normy rozwojowej.
Norma rozwojowa
Czym właściwie jest norma rozwojowa? To pewnego rodzaju widełki, sporządzone na podstawie badań dotyczących rozwoju dziecka, które stanowią informację dla specjalistów i rodziców odnośnie tego, co dzieci mogą robić w określonym wieku, jakich umiejętności nabywają w określonym czasie. Nie stanowią one jednak ostrych ram na temat tego, że dana umiejętność musi pojawić się w tym czasie. Rozwój jest płynnym procesem. Każdy z nas rozwija się według indywidualnej ścieżki rozwoju. Jeśli natomiast rodzic obserwuje u dziecka zachowanie, które co prawda mieści się w normie rozwojowej, ale jego przebieg i intensywność nas niepokoi, to warto skonsultować się ze specjalistą. To, że jakieś zachowanie jest rozwojowe, nie zamyka dróg wsparcia. Takie spotkanie może rozwiać wątpliwości i zapewni uzyskanie wskazówek odnośnie tego jak można wspierać dziecko.
To bardzo ważne, opiekunowie mieli pewność, z czego wynika dane zachowanie oraz w jaki sposób dostosować środowisko i reakcje, aby nie pogarszać dodatkowo trudnej sytuacji.
Jeśli natomiast opiekunowie zaobserwują u dziecka wiele niepokojących zachowań, mały przyrost umiejętności czy deficyty w wielu sferach rozwoju warto, by skorzystali z takiej konsultacji jak najszybciej, aby nie generować dodatkowych trudności, stresu oraz frustracji u dziecka. Być może dziecko potrzebuje wielospecjalistycznego wsparcia, a w takiej sytuacji im szybciej zostanie zapoczątkowany proces terapeutyczny, tym dziecko otrzyma niezbędną pomoc, co niewątpliwie wpłynie na jego poczucie komfortu i dobrostanu psychicznego.
Kiedy udać się do psychologa?
- zachowanie dziecka utrudnia funkcjonowanie dziecka i jego rodziny
- zachowanie dziecka wpływa na pogorszenie dobrostanu dziecka i jego rodziny
- zachowanie dziecka utrudnia mu nawiązywanie kontaktów z innymi / bycie w grupie / zabawę / naukę
- kiedy stosowane metody wychowania i wspierania dziecka nie poprawiły sytuacji lub sytuacja uległa pogorszeniu
- zachowanie dziecka utrudnia/ uniemożliwia mu naukę fundamentalnych umiejętności – nawiązywanie relacji, komunikację, zabawę za pomocą której dziecko może poznawać świat
- często u dziecka dochodzi do rozregulowania w wyniku którego nie kontroluje siebie, w agresji robi krzywdę sobie lub innym
- kiedy mamy poczucie, że nasz niepokój wpływa na nasze zachowanie względem dziecka
- kiedy chcemy dowiedzieć się jak wspierać dziecko, jakie metody zastosować czy coś co robiliśmy do tej pory, nie wspierało niepokojących nas zachowań
- jeśli u dziecka występują jakiekolwiek trudności w rozwoju, możemy dowiedzieć się w jaki sposób możemy mu pomóc
- warto skorzystać z takiej formy wsparcia choćby po to, by usłyszeć że zachowanie dziecka jest rozwojowe, normalne i nie ma powodów do niepokoju, a Wy jako rodzice robicie wszystko co możecie, aby wspierać dziecko
W trakcie konsultacji opiekunowie mogą uzyskać też wsparcie dla siebie jako rodzica – wspólnie możemy zastanowić się jak pracować nad poszerzaniem swoich zasobów, rozwijaniem rodzicielskiej intuicji, rozwijaniem świadomości rodzica wokół indywidualnej ścieżki rozwoju jego dziecka. Razem ze specjalistą możemy ustalić plan działania, wyznaczyć cele do pracy, rozpisać je na konkretne kroki oraz zastanowić się za pomocą jakich narzędzi i metod chcemy je osiągnąć.
Zdjęcie autorstwa Polina Zimmerman z Pexels
Autorka BLOGa i prowadząca warsztaty
Martyna Piotrowska
Jestem psychologiem, dyrektorem merytorycznym w Terapeutycznym Punkcie Przedszkolnym, a prywatnie mamą dwójki dzieci. Z Ośrodkiem Wspierania Rozwoju Neuromind jestem związana od 2014 roku. Prowadzę przedszkole, w tym zajęcia z dziećmi z wyzwaniami rozwojowymi oraz konsultacje z rodzicami.
Pracuję w oparciu o podejście rozwojowe, jestem terapeutą metody Growth Trough Play System. W swojej pracy wspieram dzieci i ich rodziców w rozwijaniu samoświadomości i komunikacji swoich potrzeb, granic w oparciu o budowanie autentycznej relacji z innymi. Wspólnie z rodzicami przyglądamy się temu, co w procesie wychowania wspiera rozwój ich dziecka, czego mogą robić więcej, a co mu nie służy.
Prowadząc zajęcia z dzieckiem zależy mi na tym, że oprócz rozwijania jego umiejętności, budować świadomość rodzica wokół trudności dziecka, tak by lepiej był w stanie zrozumieć zachowanie swojego dziecka. Wiedza, zrozumienie i akceptacja wspierają rodzica w codziennym życiu.
Zależy mi na tym, aby dzielić się swoją wiedzą oraz doświadczeniem zdobytym w pracy z dziećmi, rodzicami oraz zespołem terapeutycznym, pracując w oparciu o podejście niedyrektywne.
Bliskie są mi idee rodzicielstwa bliskości, porozumienia bez przemocy, uważności oraz samoakceptacji.
Zobacz pozostałe artykuły
Warsztaty dla Rodziców „Zrozumieć dziecko – zrozumieć siebie”
O zorganizowaniu warsztatów dla rodziców myślałam od jakiegoś czasu. Obserwowałam rosnące zainteresowanie...
Zrozumieć „trudne zachowania” – kiedy mojemu dziecku robi się trudno?
Kiedy dziecko jest "najbardziej", najintensywniej widoczne dla nas? Kiedy krzyczy, kopie, płacze, uderza - jednym...
Prawidłowy rozwój mowy, a rozwój mowy dzieci z niedosłuchem
Chociaż w pierwszych miesiącach życia, dziecko nie posługuje się świadomą mową i nie jest w stanie komunikować się w...